Pelinkovac (Artemisia absinthium), biljka bogate istorije i duboke simbolike, nosi jedinstveni spoj duhovnog značaja i medicinskih svojstava.

Ona personifikuje koncept gorčine – kako kao moralno upozorenje protiv nepravde, tako i kao prikaz ljudske patnje. Ipak, ova gorka biljka se razvila daleko od svojih metaforičkih korena, otkrivajući bogatstvo lekovitih svojstava koja su privukla pažnju i travara i naučnika.

Pelinkovac se u hebrejskoj Bibliji pominje devet puta, često simbolizujući gorčinu korupcije, nepravde i moralnog propadanja.

U vreme proroka Amosa, pelinkovac je korišćen kao metafora koja je pomogla drevnim Izraelcima da razmisle o tome kako su "slatku pravdu pretvorili u nešto korumpirano i gorko" napustivši "principa pravednosti i poštenja i iskrivivši Božje zakone (savez)" koji su trebali da očuvaju pravdu. Pelinkovac je postao savršen simbol za ovu poruku.

Pelinkovac je jedna od najgorčih biljaka na planeti. Sadrži spoj nazvan absintin, koji mu daje izuzetnu gorčinu.

Terapijski profil pelinkovca

Istorija pelinkovca kao lekovite biljke je bogata i složena, sa korenima koji sežu u drevne civilizacije. Prema Američkoj asocijaciji za biljne proizvode, pelinkovac je prvi put naučno dokumentovan u prvom veku od strane grčkog lekara i farmakologa Pedanija Dioskorida u njegovom uticajnom tekstu o terapijskim prirodnim supstancama, "De Matria Medica."

Međutim, biljka je već bila poznata i pominjana u drevnim medicinskim spisima još u vreme "oca medicine" Hipokrata, koji je živeo između petog i četvrtog veka pre nove ere. Hipokrat je preporučivao pelinkovac za lečenje žutice.

Tokom vremena, pelinkovac je postao prepoznat kao lek za ginekološke tretmane, posebno za stanja poput dismenoreje, takozvane "ženske histerije" i steriliteta.

Kako su vekovi prolazili, medicinska fokusacija pelinkovca se promenila. Do trećeg veka pre nove ere, drevni lekari su počeli da prepisuju pelinkovac za probavne probleme. Dioscorides i drevni grčki prirodnjak Teofrast su napomenuli da je intenzivna gorčina pelinkovca faktor njegove korisnosti u lečenju problema sa stomakom, oboljenjima jetre, višku žuči, žutici, nadimanju, pa čak i parazitskim infekcijama poput okruglih crva.

Ova promena fokusa označila je fascinantan preokret u terapeutskoj istoriji pelinkovca, sugerišući da su kontinuirani eksperimenti možda proširili njegove upotrebe dalje od onoga što je prvobitno shvaćeno.

Zanimljivo je da, iako pelinkovac nije zabeležen kao antimalarijalno sredstvo u mediteranskoj istoriji, kineski travari su prepoznali Artemisia annua (rođaka pelinkovca) kao lek za groznicu – što je prethodilo njegovoj modernoj upotrebi u lečenju malarije, infektivne bolesti uzrokovane parazitima, a karakteriše je groznica i hladnoća.

To je delimično doprinelo dodeli Nobelove nagrade u medicini kineskoj naučnici i farmaceutskom hemicaru Tu Youyou 2015. godine za njeno otkriće i proučavanje antimalarijalne supstance "qinghaosu" – kasnije poznate kao "artemizinin," koja je danas jedan od najefikasnijih lekova protiv malarije na svetu.

Pored ovih koristi, istorijski dokazi su takođe pokazali da ova gorka biljka ima antispazmodična svojstva, pomažući u ublažavanju probavnih grčeva i spazama, dok njen efekat na apetit stimuliše glad i smanjuje osećaj sitosti.

Pelinkovac se takođe koristio kao hipnotik za izazivanje sna – iako je trebalo biti oprezan s dozom zbog njegove potencijalne toksičnosti. Male količine mogle su izazvati nervne poremećaje, konvulzije i nesanicu. Svi ovi simptomi odražavaju simptome "absintizma" uzrokovane prekomernim konzumiranjem absinta.

Priča o pelinkovcu je priča o transformaciji – od biblijskog simbola gorčine i slomljene pravde do biljke koja se slavi zbog svojih lekovitih svojstava. Od drevnih tekstova Hipokrata do otkrića moderne nauke, dualna priroda pelinkovca – gorka, a ipak lekovita – učinila ga je fascinantnim i trajnim prisustvom u ljudskoj istoriji.